Već krajem septembra građani Srbije moći će da putem Interneta pretražuju bazu podataka katastra nepokretnosti, saznaju ko su vlasnici ili korisnici nekretnina, kao i to da li je imovina za koju se raspituju pod sudskim sporom, hipotekom ili na bilo koji drugi način opterećena, kaže direktor Republičkog geodetskog zavoda (RGZ) Nenad Tesla. Uvid u detalje jedinstvenog katastra nepokretnosti – informacije o katastarskim parcelama, zgradama, stanovima i pomoćnim objektima kao posebnim delovima zgrade i drugim građevinskim objektima, o njihovom položaju i obliku, površini, načinu korišćenja, bonitetu, katastarskoj klasi – biće moguć na sajtu naredne godine.
– Novi informacioni sistem i izrada softverske aplikacije i finansirani su kreditom Svetske banke. Njegova primena će doprineti da RGZ odgovori sve većem broju zahteva građana, pružajući veliki broj geoprostornih podataka na brz i efikasan način. Tako ćemo postati javni servis, kao sastavni deo e-uprave Republike Srbije – objašnjava Tesla.
U centralni registar, koji je objedinio zemljišne knjige i katastar nepokretnosti, do sada je uknjiženo oko 78,3% teritorije Srbije, dok je na mapi Beograda rezultat nešto slabiji.
Ustrojene su uglavnom manje katastarske opštine – Stari grad, Rakovica, Vračar, Savski venac, Sremčica, Beli Potok, Kneževac i Pinosava, dok je u Novom Beogradu uknjiženo 95% teritorije.
Formiranje centralne baze podataka u glavnom gradu ide znatno teže zbog tradicije vođenja dvojnih evidencija nepokretnosti: katastar zemljišta (u Republičkom geodetskom zavodu) i zemljišne knjige (u opštinskim sudovima). Dvojne evidencije su u upotrebi i u Vojvodini i Beogradu, dok je u ostalim regionima Srbije katastar zemljišta ostao jedina evidencija parcela.
Na teritorijama gde postoji samo katastar zemljišta bilo je jednostavno prebaciti evidenciju u katastar nepokretnosti, dok je "slaganje" dve evidencije, kao što je to slučaj u Beogradu, mukotrpan posao.
Plan je, kaže direktor Republičkog geodetskog zavoda, da svaka opština u Srbiji do 2010. godine dobije katastar nepokretnosti, što će omogućiti vlasnicima da brzo i lako dođu do posedovnog lista.
Komplikovana procedura možda je bila jedan od razloga zbog kojeg su se vlasnici teško odlučivali da uknjiže svoju imovinu, a to znači da nisu mogli ni da raspolažu njome.
Od spajanja zemljišnih knjiga i katastra nepokretnosti u jedinstven centralni registar najviše koristi imaće poljoprivrednici. Moći će, recimo, da stavljaju zemlju pod hipoteku. Oni više neće biti u dilemi da li se vlasništvo o nepokretnosti nalazi u evidenciji zemljišnih knjiga po opštinskim sudovima ili u evidenciji kod RGZ.
Novi zakon o državnom promeru i katastru nepokretnosti trebalo bi upravo da ubrza proces uknjižbe. On bi trebalo da omogući da se nepokretnosti, koje nisu sporne, automatski knjiže bez javnog uvida i dodatnih procedura.
– Time će fizička i pravna lica imati mogućnost da na brz i jednostavan način upišu svoje nepokretnosti u katastar, što je značajno naročito u opštinama u kojima je razvojem tržišta nekretnina povećan broj zahteva za upis hipoteke zbog obezbeđenja kredita. Nova zakonska rešenja imaće efekta u rešavanju problema kao što su smanjenje vremena potrebnog za rešavanje zahteva, smanjenje gužvi u pisarnicama službi i lakši pristup podacima katastra nepokretnosti – istakao je Tesla.
